Keywords: Өгөдэй хаан.jpg mn Өгэдэй хаан ᠣᠭᠡᠳᠡᠢᠬᠠᠭᠠᠨ 1186-1241 нь Чингис хааны гу авдугаа хөвгүүн Их онгол Улсын хоё дугаа Их Хаан байв Га ал үүсэл Өгэдэй бол онголын Бо жигин овгийн хүн юм Тэ ээ 1186 онд Чингис хааны их хатан Бө тэ үжинээс тө жээ Өгэдэй Чингис хааны гу авдугаа хүү юм Бага нас Өгэдэйн бага нас олон овог аймгийн тэмцэл тулааны үед өнгө чээ Түүнийг тө өх үед эцэг Тэмүжин нь Хэ эйдийн Тоо ил хан Жада ан аймгийн эзэн Жамуха на тай холбоотон болж бай суу иа бэхжүүлж авсан байлаа 1189 онд Тэмүжин Хамаг онголын хаанд ө гөмжлөгдөж Чингис хаан хэмээх цолыг хү тэв Энэ тухайгаа Ван хан Жамуха на т элч илгээн мэдэгдэхэд Ван хан хүлээн зөвшөө ч Жамуха нилээд хоё дмол ха иулт өгчээ Түүний да аа Жамухагийн дүү Чингис хааны нэгэн ха ъяат албат Жүчи Да малагийн адууг хөөж яваад Жүчи Да малад алагдсан явдал га ав Жамуха үүнийг сонсоод Жада ан аймгийн 13 хү ээний 30000 цэ гийг уди дан Чингис хааныг дайлаа и эхэд Чингис хаан мөн 30000 цэ гээ угтан очиж байлдаад Онон мө ний Зээ эн хавцалд шахагджээ Жамуха Чингис хааныг Зээ эн хавцалд шу галуулав гээд буцах замдаа Чинос овгийн залуусын далан тогоонд буцалгаж эгүд овгийн Цагаан гуагийн толгойг огтолж мо ины сүүлэнд чи ч одсон хэмээн онголын нууц товчоонд тэмдэглэсэн байдаг Жамуха яагаад буцсан нь тодо хойгүй юм Түүний да аа Ван хан өө ийн дүү Э х ха тай муудалцахад Э х хэ айманы цэ гийг Хэ эйдэд авч и ж Тоо ил ханыг устгахыг о олджээ Тоо ил хан Чингис хаанаас тусламж хүсэхэд Чингис хаан хүлээн авч айманы цэ гийг бут цохиход Э х ха Тангуд уу зугатжээ Түүний да аа Чингис хаан Тоо ил хан на Алтан улсын цэ эгтэй холбоолон Тата уудыг довтлон э хэндээ о уулсан байна Алтан улсын цэ гийн жанжин Вангин чинсан Тоо ил ханд ван цол Чингис хаанд чаутху и цол олгожээ Энэ үед Жү хин аймаг Чингис хааны о дыг довтолж түйвээсэн тул Чингис хаан Жү хинийг довтлон бут цохиж толгойлогчдыг нь цаазаа авчээ 1198 онд Чингис хаан э гидийг хоё удаа довтолсоны да аа 1199 онд Ван хантай хамт ан айманы Хүчүгүд Буй уг ханыг довтлон алав Тэд буцах замдаа айманы Таян ханы илгээсэн Хүгсэү Саб аг баат ын цэ эгтэй тулга ч дайтах болоход Ван хан Жамухагийн ятгалганд автаж шөнө дөлийг далимдуулан Чингис хааныг о хин оджээ Чингис хаан өглөө болсон хойно үүнийг мэдээд нутгийн зүг ух ан одсон аж Хүгсэү Саб аг баата Ван ханы а аас нэхэж очоод түүний эхнэ хүүхэд ихэнх ха ъяат албатыг олзлон авав Ван хан Чингис хаанаас дахин тусламж хүсэхэд Чингис хаан өө ийн жанждаа явуулж айманы цэ гийг цохин ух ааж Ван ханы эхнэ хүүхэд ха ъяат албатыг э гүүлэн өглөө Энэ үед Өгэдэй эцэг эхийн дэ гэд байсан нь тодо хой юм Залуу нас 1200 онд Хатагин Салжиуд Тайчууд Дө вөд Хонги ад зэ эг аймгууд Чингис хаан Ван хан на ын эс эг холбоо байгуулан дайлаа и эхэд Чингис хаан Ван хан на эсэ гүүцэн байлдаж бут цохив 1201 онд айманы улс хоё хуваагдаж ах дүү Таян Буй уг на хуваан захи ав 1201 онд Тайчууд Хонги ад Ихи эс Го лос Дө вөд Хатагин Салжиуд Тата Ой ад айман аймгууд Чингис хаан Ван хан на ын эс эг холбоо байгуулж Жамухаг холбооныхоо уди дагчаа томилж Гү хан цол олгожухуй 1202 онд Жамуха на ын холбоотны цэ эг Чингис хаан Ван хан на тай тулалдаад бут цохигдсоноо энэ холбоо зада лаа Тө ийн хэ эгт о олцож эхэлсэн нь 1203 онд Чингис хаан Ван хан на хоо ондоо эвд элцэн тулалдахад Өгэдэй хүзүүндээ ша хадсан хэмээн онголын нууц товчоонд бичжээ Чингис хаан хүчээ ху имтлуулаад Ван ханыг гэнэдүүлэн довтолж Хэ эйдийг э хэндээ о уулсан байна 1204 онд Чингис хаан айманы улсыг эзлэн авчээ 1206 онд Чингис хаан Их онгол улсыг тунхаглан за лаж цэ эг засаг захи гааны шинэчлэлт хийсэн юм 1207 онд Чингис хаан Тангуд улсыг довтлоход Өгэдэй явалцсан бололтой байдаг 1209 онд Чингис хаан Тангуд улсыг дахин довтлоход Тангуд улсын хаан бууж өгснөө Тангуд улс онголын ха аат болов 1211 онд Чингис хаан Алтан улсыг довтолход Өгэдэй хамт явав Энэ дайнаа Алтан улсын олон хот тосгоныг эзлэн авчээ 1211 онд Ляодунд байсан Алтан улсын ха ъяат Хидан цэ гийн жанжин Ельюй Люгэ Алтан улсын эс эг бослого га гахад Чингис хаан Ельюй Люгэтэй холбоотны эг ээ байгуулж Алтан улстай хамта сан хүчээ дайтаж эхлэв Энэ аян дайн 1214 онд хоё улс най амдлын гэ ээ байгуулснаа дуусчээ 1214 онд Алтан улс нийслэлээ өмнө зүгт анжин хотод шилжүүслснийг Чингис хаан сонсоод Алтан улсад довтлон о оход Өгэдэй мөн хамт явалцсан бололтой байдаг Энэ дайнаа Алтан улсын нийслэл Жүндү хотыг эзлэн авснаа ба ахгүй Хатны голоос хойших Алтан улсын бүх нутгийг эзлэн авлаа 1215 онд Ельюй Люгэг да ахаа илгээгдсэн Алтан улсын жанжин Пусянь Ванну онгол цэ эгт ялагдаж хүчин сула магцаа Ляоянь хотод өө ийгөө ван ө гөмжилж Их Цзинь улсыг Да Цзинь улс хэмээх нэ тэй байсан бөгөөд зүүн Зү чин улс хэмээн нэ лэх явдал ч байдаг байгуулснаа за лалаа Энэ мэдээ Алтан улсын э х ба игчдад том цохилт болсон юм 1215 онд эхэлсэн энэ дайн 1216 онд үндсэндээ төгсгөл болсон боловч хоё улсын хоо онд най амдлын гэ ээ байгуулагдсангүй Ельюй Люгэ өө ийн эзэмшил дэхь цэ эг улс тө ийн байдал сайжи магц Чингис хаанд ба аалхахаа онгол уу явсан хойгуу Хиданы Ешибү хэмээх ахлагч ха ъяат албатаа авч Амнук голыг гаталж 1216 оны хава Жин хотод төвлө ч Их Ляо улсыг сэ гээн байгуулснаа за лан тунхаглалаа Гэвч Ешибү 72 хоногийн да аа ха ъяат и гэдийнхээ үймээний үеэ алагдаж Голу хэмээгч тө ийн э хийг шүү эн авав 1216 оны нама Голу Ляодуныг эзлэхийг о олдоод Ельюй Люгэгийн дагуулж и сэн онгол цэ эгт цохиулан ух ахдаа Алтан улсын цэ эгтэй тулга ан цохигдоод Амнук голын чанадад дутаан га чээ Түүний да аа Жинсэн гэгч Голуг хо оож тө ийн э хийг авав 1218 онд Жинсэнийг Дунгуй хо оож суу инд суусан боловч Ханса хэмээгч түүнийг хо оолоо Хэдийгээ эдгээ Хиданчууд өө хоо ондоо хага алтай байсан боловч Гү ёо улсад довтлон шахамдуулах нь түгээмэл байлаа 1218 оны 12- са д онголын цэ эг Хиданы о годол цэ гийг да ах за та ааж Гү ёо улсын Ган Дон цайзад хү ч Гү ёо улстай гэ ээ байгуулж Хиданы цэ гүүдийг да сан байна Эзэмшил нутаг авсан нь 1223 онд Чингис хаан нутгийн зүг хүлгийн жолоо залж Сама канд хотод хү ч өвөлжив Улмаа 1224 онд Э чис мө ний эхэнд очиж их ху алдай хийж эзлэгдсэн газа нутгийг дө вөн хүүдээ хувааж өгчээ Зүчид Тү кестаныг Цагадайд аве еннах ыг Өгэдэйд Долоон мө өн Зүүнга ыг Тулуйд онголын нутгийг хувааж өгөв Өгэдэй хаан тэнгэ болсон нь 1241 онд Өгэдэй хаан нас ба жээ Ихэнх эх су валжид түүнийг а хи хэт их уудаг байснаас болж нас ба сан гэдэг бол цөөнгүй эх су валжид түүнийг хо лосон гэдэг байна Түүнийг Дө гэнэ хатан хо лосон Дө гэнэ хатны даалгава аа Фатима хэмээх Пе с бүсгүй хо лосон эгч нь хо лосон гэх мэт олон таамаглал байдаг өн за им эх су валжид Өгэдэй хаан 1241 оны нама ан ав хийж байхдаа А аб худалдаачин Абду ахман хэмээгчтэй шөнөжин а хидаж хоноод ма гаашийн үү ээ нас ба сан ба Абду ахман нь Дө гэнэ хатны нууц ам аг байсан хэмээсэн байдаг own B Olziibilegt Ogedei Khan Mongolia Ögedei Khan born Ögedei also Ogodei Mongolian ᠦᠭᠦᠳᠡᠢ c 1186 11 December 1241 was the third son of Genghis Khan and second Great Khan Khagan of the Mongol Empire by succeeding his father He continued the expansion of the empire that his father had begun and was a world figure when the Mongol Empire reached its farthest extent west and south during the invasions of Europe and Asia 1 Like all of Genghis' primary sons he participated extensively in conquests in China Iran and Central Asia He was given temple name later by Kublai Khan who founded the Yuan Dynasty Ascendancy to Supreme Khan Coronation of Ögedei in 1229 Rashid al-Din early 14th century The Empress Yisui insisted that Genghis Khan designate an heir before the invasion of Khwarezmid Empire in 1219 After the terrible brawl between Jochi and Chagatai they agreed that Ögedei was to be chosen as heir Genghis confirmed their decision Genghis Khan died in 1227 and Jochi had died a year or two earlier Ögedei's younger brother held the regency until 1229 He was elected supreme khan in 1229 according to the kurultai held at Kodoe Aral on the Kherlen River after Genghis' death although this was never really in doubt as it was Genghis' clear wish that he be succeeded by Ögedei After ritually declining three times Ögedei was proclaimed Khagan of the Mongols on 13 September 1229 7 Chagatai continued to support his younger brother's claim Genghis Khan saw Ögedei's characteristic as courtesy and generosity 8 His charisma is partially credited for his success in keeping the Empire on his father's path Thanks mostly to the organization left behind by Genghis Khan and the personal charisma of Ögedei the affairs of the Mongol Empire remained for the most part stable during his reign To this it must again be added that Ogedei was an extremely pragmatic man however he made some mistakes during his reign He had no delusions that he was his father's equal as a military commander or organizer and used the abilities of those he found most capable Aftermath of Ogedei's death Ögedei had nominated his grandson Shiremun as his heir but Güyük eventually succeeded him after the five-year regency of his widow Töregene Khatun However Batu the Khan of the Kipchak Khanate the Ulus of Jochi in Russia nominally accepted Güyük who died on the way to confront Batu It was not until 1255 well into the reign of Möngke Khan that Batu felt secure enough to again prepare to invade Europe Fortunately for the Europeans he died before his plans could be implemented Cc-zero Ögedei Portraits of Emperors of the Yuan Dynasty Fur clothing of Mongolic people |