MAKE A MEME
View Large Image
| View Original: | AGAD Średniowieczne księgi miejskie Torunia na tabliczkach woskowych 1.jpg (1024x757) | |||
| Download: | Original | Medium | Small | Thumb |
| Courtesy of: | commons.wikimedia.org | More Like This | ||
| Keywords: AGAD Åšredniowieczne ksiÄ™gi miejskie Torunia na tabliczkach woskowych 1.jpg Treść <br /> Zbiór tabliczek woskowych miasta Torunia “ zapisy dotyczÄ…ce głównie finansów miejskich i wszelkiego rodzaju transakcji zawieranych przez mieszczan czynszów od urzÄ…dzeÅ„ targowych i przemysÅ‚owych gruntów i różnorodnych rent ; rozliczenia wzajemnych zobowiÄ…zaÅ„ różne formy spÅ‚aty dÅ‚ugów; wilkierze i uchwaÅ‚y rady miejskiej <br /> Komentarz <br /> Tabliczki woskowe byÅ‚y wytworem kultury starożytnego Bliskiego Wschodu Używano ich już w XV w p n e a być może nawet wczeÅ›niej W okresie późniejszym byÅ‚y bardzo popularne w Grecji i Cesarstwie Rzymskim Powszechnie używano ich w administracji skarbowoÅ›ci i sÄ…downictwie spisywano na nich rachunki i różnego rodzaju rejestry SÅ‚użyÅ‚y także do korespondencji po zamazaniu warstwy wosku umieszczano na tej samej tabliczce odpowiedź zwrotnÄ… jako osobiste notatniki w szkoÅ‚ach “ do nauki pisania i liczenia a także do zapisu utworów literackich W Å›redniowieczu tabliczki woskowe byÅ‚y bardzo popularnym i tanim “ w porównaniu z pergaminem i rzadko jeszcze używanym papierem “ materiaÅ‚em pisarskim W Toruniu tabliczki woskowe używane byÅ‚y w administracji miejskiej jako ksiÄ™gi od II poÅ‚owy XIII w do okoÅ‚o 1530 Do czasów obecnych dotrwaÅ‚o 127 sztuk które pochodzÄ… z terenu Starego i Nowego Miasta Torunia TworzÄ… one rodzaj kodeksów woskowych poliptyków na których wyryty zostaÅ‚ rylcem tekst Zapisów dokonywali najpewniej sekretarze miejscy lub pisarze Tabliczki zostaÅ‚y wykonane z różnego rodzaju drewna i majÄ… postać deseczek wypeÅ‚nionych woskiem Wyżłobione sÄ… na nich z obu stron regularne pola na których ostrym rylcem wyryto kreski na krzyż aby zwiÄ™kszyć przyczepność wosku do podÅ‚oża W przypadku dużych rozmiarów deseczek pola woskowe podzielono na 2 mniejsze części Wyżłobione miejsca wylano specjalnie przygotowanym woskiem pszczelim zmieszanym m in z wÄ™glem drzewnym Tekst pisano na wosku rozgrzanym rylcem który wykonany byÅ‚ przeważnie z twardych ostro zakoÅ„czonych metali z drewna albo koÅ›ci z Å‚agodnÄ… koÅ„cówkÄ… TÄ… samÄ… stronÄ™ tabliczki można byÅ‚o użyć wielokrotnie “ wystarczyÅ‚o zatrzeć tekst wczeÅ›niejszy Do zamazywania lub usuwania tekstu używano rylców zakoÅ„czonych szerokÄ… Å‚opatkÄ… Deseczki zwiÄ…zywano od strony grzbietów rzemieniem dodajÄ…c okÅ‚adki i spinajÄ…c caÅ‚ość jednym lub dwoma paskami skóry WewnÄ…trz poliptyków na rogach deseczek znajdujÄ… siÄ™ przyklejone warstwÄ… wosku karteczki papieru które miaÅ‚y chronić wosk przed zatarciem Do czasów obecnych w Europie i na Å›wiecie ocalaÅ‚o bardzo niewiele tabliczek należą one do najrzadszych cymeliów Szczególnie niewiele zachowaÅ‚o siÄ™ tabliczek z kancelarii miejskich W Polsce najwiÄ™kszy poza Toruniem zbiór przechowywany jest w GdaÅ„sku obejmuje 4 poliptyki zÅ‚ożone z 36 tabliczek NajwiÄ™kszy zbiór 6 poliptyków w Niemczech znajduje siÄ™ w Lipsku Kolekcja toruÅ„ska jest natomiast najwiÄ™kszym na Å›wiecie zbiorem pochodzÄ…cym z jednej kancelarii miejskiej WedÅ‚ug historyków sztuki najstarsza część tabliczek toruÅ„skich zostaÅ‚a wykonana i ozdobiona ornamentem w warsztatach w Lubece lub w miastach pobliskich w II poÅ‚owie XIII w Zbiór tabliczek toruÅ„skich obala tezÄ™ że miasta lokowane w XIII w nie posiadaÅ‚y kancelarii Już w II poÅ‚owie XIII w w GdaÅ„sku ElblÄ…gu i Toruniu kancelarie prowadziÅ‚y ksiÄ™gi w postaci kodeksów woskowych <br /> Opis zewnÄ™trzny OryginaÅ‚y jÄ™z niemiecki; 16 poliptyków utworzonych ze 127 deseczek wykonanych z drewna gruszy jabÅ‚oni lipy jaworu i dÄ™bu; poszczególne deseczki poÅ‚Ä…czone sÄ… od strony grzbietu rzemieniami lub sznurkami CaÅ‚ość zabezpieczona jest drewnianymi okÅ‚adkami drewno wiÅ›ni jesionu i gruszy czÄ™sto ozdobionymi ornamentem roÅ›linnym i zoomorficznym Na oprawach wyryte sÄ… m in chimery gryfy bazyliszki centaury i smoki Wymiary deseczek sÄ… zróżnicowane i wynoszÄ… maksymalnie 41 7 x 21 7 cm dÅ‚ugość i szerokość minimalnie 25 5 x 13 2 cm Grubość deseczek waha siÄ™ od 1 2 do 0 5 cm <br /> Miejsce przechowywania Archiwum PaÅ„stwowe w Toruniu Akta miasta Torunia Kat II sygn XVI-1<br /> Autor komentarza Beata Herdzin Witold Szczuczko<br /> Autor fotografii Artur Bal before 1530 Archiwum Główne Akt Dawnych author PD-old History of ToruÅ„ Media contributed by AGAD presented in former polska pl portal Uploaded with VicuñaUploader Wax tablets | ||||
